“Ankth dhe Stres”: situatat që i shkaktojnë dhe si t’i largojmë ato – Këshillat e “Be the Change”

Qendra e Këshillimit & Psikoterapisë “BE THE CHANGE”


Nga Kristina Qirici, Psikoterapiste CBT
Qendra e Këshillimit & Psikoterapisë “BE THE CHANGE”
www.psikoterapia.al

Shpesh herë njerëzit i referohen situatave të tilla si stresi dhe ndjenjave të tilla si ankthi duke i njësuar këto dy koncepte, pasi na shkaktojnë simptoma të ngjashme, kryesisht fizikisht, ose të paktën kështu i percepton mendja/sistemi jonë nervor. Dridhja e duarve, rrahjet e shpeshta të zemrës, djersitja, frymëmarrja e shpejtë dhe marramendja mund të thuhet se janë disa vetëm nga situatat që na vërteton se në atë moment jemi në ankth apo në stres.

A mund të shohim pra se si diferencohen këto dy terma dhe cilat rezultate sjellin në sistemin njerëzor?

STRESI
Stresin mund ta karakterizojmë si një eksperiencë, si një përvojë që prodhohet si rezultat i ndërveprimit të individit me mjedisin, duke rezultuar në tension psikologjik dhe fiziologjik. Tre dimensionet e stresit janë: gjendja e brendshme e organizmit (të sistemit nervor autonom, të sistemit Neuroendokrinolog, funksionet e sistemit imunitar dhe reaksionet emocionale), ngjarje të jashtme (problemet e përditshme që ndryshojnë me ngadalë, ngjarjet të parashikuara të ciklit të jetës, ngjarje të paplanifikuara dhe të padëshiruara që ndodhin papritur), dhe përvoja që rezulton nga ndërveprimi (te nxënit Kognitiv).

ANKTHI

Ankthi është një reaksion emocional kur personi është nën presion dhe karakterizohet nga një vlerësim subjektiv kërcënues ndaj frikës për një situatë të ardhshme. Pra, kjo situatë emocionale i referohet ndryshimeve psikofisiologjike, sjelljeje, emocionale dhe njohëse që janë prodhuar në përgjigje të një rreziku të vetëdijshëm ose të pavetëdijshëm.

Simptomat disforike të ankthit janë dyspnea, takikardia, djersitja, hapje e bebes së syrit, marrje mëndësh, tensioni i lartë i gjakut, tensioni i rritur i muskujve, frymëmarrje e shpejtë, çrregullime të tretjes, dridhje dhe dobësi në këmbë, të cilat lindin në përgjigje të një kërcënimi që zakonisht nuk është i dukshëm. Por ndonjëherë mund të bëhet konkret (si për shembull ankthi gjatë prezantimit të një projekti në universitet), intensiteti i tij është shumë herë më i vogël se sa reagimi i tepruar psikologjik që i shkaktohet individit.

Te shumica e njerëzve ankthi shfaqet si një reagim më i theksuar ndaj ngjarjeve jo edhe aq stresuese.

Shumë herë ankthi është i lidhur me frikën, pasi përmban ndjenjën e rrezikut dhe të menduarit se diçka e keqe do të na ndodhë, edhe pse vlerësimi i rrezikut nuk është real. Kjo ndodh, pasi reagimi emocional i individit është shumë herë më i fuqishëm se ai që do të justifikonte vlerësimi real i një situate. Tipari kryesor është që individi arrin të kuptojë se, reagimi i tij ose i saj është i tepruar ose jo real.

Ndërkohë, provat tregojnë se, ankthi përbën një mjet të natyrshëm që rregullon marrëdhëniet e individit me mjedisin, duke përfituar maksimumin e mundshëm për veten. Kështu pra që mund ta quajmë atë thjesht një produkt rregullues.

Kur personi ka një marrëdhënie të mirë me mjedisin e saj/tij, ankthi mobilizon veprimtarinë e tij, pasi lind ndjenjën e mbijetesës dhe kështu që bëhet efektiv dhe funksional. Kështu pra që, stresi, meraku, frika dhe ankthi janë reagime të arsyeshme që na ndihmojnë për t’i mbijetuar një rreziku të ardhshëm. Është një reagim i shëndetshëm vetëm nëse nuk është i tepruar dhe individi nuk e përjeton atë pa arsye.

 

Bashkia e Tiranës projekt të ri për ndërtimin e banesave sociale

Bashkia e Tiranës ka propozuar një projekt të ri për ndërtimin e banesave sociale, duke përcaktuar dy pasuri të reja…

Global 360

COP29 – Dhjetëra liderë botërorë fillojnë fjalimet dhe negociatat për ndryshimet klimatike

Dhjetëra liderë do të mbajnë sot fjalime në Konferencën e OKB-së për Ndryshimet Klimatike, që po zhvillohet në Azerbajxhan duke…

Diplovista

Çështja e emigracionit, Rama për ‘Il Giornale’: Evropa duhet bashkohet rreth një plani të qartë strategjik

Kryeministri Edi Rama ka dhënë një intervistë për median italiane “Il Giornale”. Ai komentoi marrëveshjen për emigrantët me Italinë si…

Gjeopolitika

Pika të zeza apo të ndritshme?

Viti 2024 duket që do të shënjohet nga luftrat dhe zgjedhjet, të cilat do të ndikojnë në fatin e një…

OPED

Bektashizmi dhe Shqipëria!

Historia e Bektashinjve është historia e qëndresës ndaj dhunës, gjatë pushtimit fatal të Perandorisë Turke

Profil

Një Lider i ri në Diplomaci dhe Fuqizimin e Rinisë

Ambasador Rinor i NATO-s për Shqipërinë, Ambasador Global për Paqen për Kombet e Bashkuara dhe Këshilltar Rinor për OSBE-në

Masmedia

Bashkia e Tiranës projekt të ri për ndërtimin e banesave sociale

Bashkia e Tiranës ka propozuar një projekt të ri për ndërtimin e banesave sociale, duke përcaktuar dy pasuri të reja…