El Greco, pioneri i artit modern

El Greco apo Doménikos Theotokópoulos (1541-1614) është një piktor, skulptor dhe arkitekt i Rilindjes Spanjolle.


Nga Saimir Z. Kadiu

El Greco apo Doménikos Theotokópoulos (1541-1614) është një piktor, skulptor dhe arkitekt i Rilindjes Spanjolle.

Ai konsiderohet si një nga pioneret dhe pararendesit e artit modern.

“View of Toledo” (1595-1600) – Mannerism. Metropolitan Museum of Art, New York

 

“Pamja e Toledos” është një nga pikturat e para ‘të pastra’ të peizazhit në artin perëndimor dhe një nga vetëm dy peizazhet e mbijetuara nga El Greco. Tjetri është “Pamja dhe Plani i Toledos” (1610), i cili ndodhet në Muzeun El Greco të qytetit.

Kjo pamje e qytetit të tij të dashur të Toledos – ndoshta një nga pikturat më të famshme të peizazhit në histori – kap panoramën e largët të një qyteti që zvarritet nga kalaja me kulla e San Servando në të majtë (poshtë së cilës është Manastiri Agaliense), përtej Hapësira e lartë e urës romake Alcantara mbi lumin Tagus, dhe deri në kodër deri në kullën e katedrales dhe masivin prej guri të pallatit Alcazar, ku Hernan Cortes u prit nga Charles I në 1521, pas pushtimit të Aztekëve nga Cortes.

Retë kërcënuese dhe rrotulluese shpohen nga drita që ndriçon konturet e kodrave, kthesën e rrugëve dhe pemë të gjelbra.

Stuhia mund të shpërthejë në çdo moment dhe të fshijë pamjen para nesh, por duke e përshkruar këtë skenë me bojë, El Greco ka siguruar që kjo nuk do të ndodhë kurrë.

Një prelud i artit barok spanjoll të shekullit të 17-të (përfshirë pikturën spanjolle në Napoli: 1600-1700) – dhe i njëkohshëm me veprat devocionale të Francisco Ribalta (1565–1628) – Pamja e Toledos është shembulli përfundimtar i romantizmit manierist, me atmosfera e saj kërcënuese, pothuajse apokaliptike dhe ngjyrat e saj të zymta.

Një kryevepër e pikturës spanjolle, ky është një shembull i mrekullueshëm i artit gjithmonë të trazuar, gjithmonë triumfues të El Grekos.

Përbërja e pikturës përmban disa veçori të rëndësishme. Në veçanti, vini re kontrastin në ngjyrë midis qiellit të errët dhe të zymtë sipër dhe gjelbërimit të ndezur të kodrave poshtë. Vini re gjithashtu vorbullën e shqetësuar që përshkon të gjithë tablonë, e cila mbështet pikëpamjen e disa kritikëve të artit se artisti po shprehte misticizmin që përshkoi qytetin në atë kohë.

Në çdo rast, qielli mbi hark, i cili përcakton figurën dhe i jep qytetit humorin e tij të zymtë, është padyshim përpjekja e El Grekos për të kapur diçka nga autoriteti dhe fuqia gjithëpërfshirëse e pranisë së Zotit.

Por ai nuk ndalet me kaq: gjen ende kohë për të shtuar disa detaje të jetës njerëzore. Në rrjedhën e poshtme nga ura Alcantara, duke përdorur shenja të vogla furçash, ai zbulon reflektimet në ujë dhe larjen e përhapur në tokë. Disa figura të vogla janë duke peshkuar në cekëtinë të armatosur me shtiza, ndërsa një figurë kalon përroin me kalë.

Terenc Pepa, “Syri i Madh” i Shkodrës!

Në vend të një urimi për ditëlindje!

Global 360

Kurti pas takimit me Spiropalin: Diskutuam mbi bashkëpunimin e gjerë dhe të fuqishëm

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti është takuar me kryeparlamentaren e Shqipërisë Elisa Spiropali

Diplovista

Rakipi: Bisedimet Kosovë-Serbi të përqendrohen tek njohja, jo më në çështje teknike

Kryetari i Institutit për Studime Ndërkombëtare Albert Rakipi thotë se ka ardhur koha për një qasje tjetër në dialogun mes…

Gjeopolitika

Pika të zeza apo të ndritshme?

Viti 2024 duket që do të shënjohet nga luftrat dhe zgjedhjet, të cilat do të ndikojnë në fatin e një…

OPED

Bektashizmi dhe Shqipëria!

Historia e Bektashinjve është historia e qëndresës ndaj dhunës, gjatë pushtimit fatal të Perandorisë Turke

Profil

Një Lider i ri në Diplomaci dhe Fuqizimin e Rinisë

Ambasador Rinor i NATO-s për Shqipërinë, Ambasador Global për Paqen për Kombet e Bashkuara dhe Këshilltar Rinor për OSBE-në

Masmedia

Terenc Pepa, “Syri i Madh” i Shkodrës!

Në vend të një urimi për ditëlindje!