Komisioni Evropian ka hartuar një draftraport për Sundimin e Ligjit në Shqipëri në të cilin analizohet ecuria e reformës në drejtësi në Shqipëri, përfshi dhe sfidat me luftën ndaj korrupsionit.

Në draftraportin e KE-së theksohet se “Shqipëria vazhdoi zbatimin e reformës gjyqësore duke forcuar pavarësinë e gjyqësorit dhe pavarësinë e prokurorisë”.

“Procesi i verifikimit të të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve u finalizua në shkallën e parë duke forcuar më tej llogaridhënien”, thuhet në draftraport.

Duke analizuar përpjekjet antikorrupsion të qeverisë në draftraportin e Komisionit Evropian thuhet se “Strategjia Kundër Korrupsionit për vitet 2024-2030 është miratuar. Korniza ligjore për të luftuar korrupsionin është gjerësisht në fuqi, por legjislacioni për parandalimin e korrupsionit duhet të plotësohet”.

Në draftraportin e KE-së është analizuar edhe puna e Prokurorisë së Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar, e cila është vlerësuar për rezultate pozitive në luftën kundër korrupsionit.

“Struktura Speciale Kundër Korrupsionit (SPAK) konsolidoi më tej rezultatet e saj pozitive në luftën kundër korrupsionit të nivelit të lartë dhe bëri përparim të prekshëm drejt një rekordi të fortë në luftën kundër korrupsionit”, thuhet në draftraport.

Sa i përket përpjekjeve të Ministrisë së Drejtësisë në digjitalizimin e menaxhimit të dosjeve gjyqësore, draftraporti thotë se “buxheti i mjaftueshëm u nda për sistemin modern të integruar elektronik të menaxhimit të çështjeve, por krijimi i tij parashikohet vetëm për vitin 2030. Mangësitë mbeten në lidhje me cilësinë e drejtësisë, duke përfshirë aksesin në drejtësi, trajnimin gjyqësor, burimet financiare dhe njerëzore”.

Draftraporti analizon edhe metodologjinë e Komisionit të Posaçëm parlamentar Antikorrupsion, drejtuar nga Fatmir Xhafaj.

“Sfidat në lidhje me cilësinë e procesit legjislativ, duke përfshirë efektivitetin e kufizuar të konsultimeve publike, mbeten. Ekzistojnë mangësi në lidhje me punën, metodologjinë dhe ndikimin e komisionit parlamentar ad hoc për thellimin e reformave për qeverisje të mirë, sundimin e ligjit dhe luftën kundër korrupsionit”, thuhet në draftraport.

Sa i takon Gjykatës Kushtetuese, sipas draftraportit të Komisionin Europian, vijon që të funksionojë në mënyrë efektive, ndërsa moszbatimi i vazhdueshëm nga ana e Kuvendit i disa prej vendimeve të saj dhe pasiguria ligjore mbi kohëzgjatjen e mandateve të anëtarëve të saj përbëjnë një shqetësim.

“Gjykata Kushtetuese vazhdon të funksionojë në mënyrë efektive, ndërsa ka shqetësime në lidhje me dështimin e vazhdueshëm të Parlamentit për t’iu përmbajtur disa prej vendimeve të tij dhe pasiguri ligjore në lidhje me kohëzgjatjen e saktë të mandatit të anëtarëve të tij”, thuhet në draftraport.

Më tej nënvizohet se “organizatat e shoqërisë civile mbeten përgjithësisht të lira për të vepruar, por mbeten sfida, duke përfshirë kërkesat e regjistrimit dhe financimin e kufizuar publik”.

Pjesë nga draftraporti i Komisionit Evropian

Shqipëria vazhdoi zbatimin e reformës gjyqësore duke forcuar pavarësinë e gjyqësorit dhe pavarësinë e prokurorisë. Procesi i verifikimit të të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve u finalizua në shkallën e parë duke forcuar më tej llogaridhënien. Sfidat mbeten në lidhje me vlerësimet në kohë dhe ato cilësore, si dhe emërimet e anëtarëve jomagjistratë në Këshillin e Lartë Gjyqësor dhe Këshillin e Lartë të Prokurorisë.

Inspektori i Lartë i Drejtësisë është funksional, por numri i lartë i vendeve të lira të magjistratëve-inspektorëve ndikon në funksionimin e tij efektiv. Ndërsa qëndrueshmëria e gjyqësorit u përmirësua, përpjekjet për ndikim të tepruar në sistemin gjyqësor nga zyrtarët publikë ose politikanët u përkeqësuan. Buxheti i mjaftueshëm u nda për sistemin modern të integruar elektronik të menaxhimit të çështjeve, por krijimi i tij parashikohet vetëm për vitin 2030. Mangësitë mbeten në lidhje me cilësinë e drejtësisë, duke përfshirë aksesin në drejtësi, trajnimin gjyqësor, burimet financiare dhe njerëzore. Sfidat në lidhje me kohëzgjatjen e procedurave dhe ngarkesën e çështjeve të prapambetura janë rritur, ndërsa masat vendimtare për të rritur efikasitetin ende nuk janë zbatuar.

Strategjia Kundër Korrupsionit për vitet 2024-2030 është miratuar. Korniza ligjore për të luftuar korrupsionin është gjerësisht në fuqi, por legjislacioni për parandalimin e korrupsionit duhet të plotësohet. Struktura Speciale Kundër Korrupsionit (SPAK) konsolidoi më tej rezultatet e saj pozitive në luftën kundër korrupsionit të nivelit të lartë dhe bëri përparim të prekshëm drejt një rekordi të fortë në luftën kundër korrupsionit. Korniza institucionale për parandalimin vazhdon të ketë një ndikim të kufizuar dhe koordinimi me zbatimin e ligjit mbetet i dobët. Policia e shtetit mbetet e ndjeshme ndaj korrupsionit. Mangësitë mbeten në lidhje me transparencën dhe me efektivitetin se si Inspektorati i Lartë për Deklarimin dhe Auditimin e Pasurive dhe Konfliktit të Interesit kontrollon deklaratat e pasurive dhe interesave.

Pavarësia e Autoritetit Rregullator Audio-Vizuale mbetet një çështje shqetësuese. Shqetësimet në lidhje me pavarësinë e transmetuesit publik janë rritur. Përqendrimi i lartë i pronësisë së medias vazhdon të ndikojë negativisht në pavarësinë e medias. Depërtimi në tregun mediatik nga grupe biznesi të profilit të lartë me lidhje politike mbetet gjithashtu një shqetësim serioz. Mangësitë në aspektin e ndarjes së drejtë të reklamave shtetërore dhe burimeve të tjera shtetërore, si dhe të drejtës për akses në informacion mbeten. Sulmet verbale dhe fizike, fushatat e shpifjes dhe paditë strategjike kundër pjesëmarrjes publike që synojnë gazetarët janë një shkak i vazhdueshëm shqetësimi dhe vetërregullimi mbetet i dobët.

Sfidat në lidhje me cilësinë e procesit legjislativ, duke përfshirë efektivitetin e kufizuar të konsultimeve publike, mbeten. Ekzistojnë mangësi në lidhje me punën, metodologjinë dhe ndikimin e komisionit parlamentar ad hoc për thellimin e reformave për qeverisje të mirë, sundimin e ligjit dhe luftën kundër korrupsionit. Gjykata Kushtetuese vazhdon të funksionojë në mënyrë efektive, ndërsa ka shqetësime në lidhje me dështimin e vazhdueshëm të Parlamentit për t’iu përmbajtur disa prej vendimeve të tij dhe pasiguri ligjore në lidhje me kohëzgjatjen e saktë të mandatit të anëtarëve të tij. Mandatet e Avokatit të Popullit dhe Komisionerit kundër Diskriminimit ende duhet të rinovohen dhe disa pengesa për punën e tyre efektive mbeten. Organizatat e shoqërisë civile mbeten përgjithësisht të lira për të vepruar, por mbeten sfida, duke përfshirë kërkesat e regjistrimit dhe financimin e kufizuar publik.

Burimi ATSH