Nga Enriko Ceko
Drejtor Ekzekutiv “Qendra Shqiptare për Zhvillim të Qëndrueshëm”

Këto ditë është organizuar në kryeqytetin e Malajzisë, Kuala Lumpur, Samiti i Parë Ekonomik i vendeve të ASEAN-it, vendeve të Gjirit dhe Kinës.

Foto nga Xinhua

Ky takim shënon një risi diplomatike sepse bën bashkë për herë të parë në një takim zyrtar drejtuesit e shteteve anëtare të ASEAN-it (Shoqata e Kombeve të Azisë Juglindore: Indonezia, Vietnami, Laosi, Brunei, Tajlanda, Mianmari, Filipinet, Kamboxhia, Singapori dhe Malajzia), me drejtuesit e shteteve anëtare të Këshillit të Bashkëpunimit të Gjirit (GCC: Bahreini, Kuvajti, Omani, Katari, Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe) të cilët në këtë takim diskutojnë me Kinën ide, mendime dhe veprime të përbashkëta në lidhje me zhvillimin, ekonominë, teknologjitë, tregjet, zinxhirët e furnizimit, etj., në një samit inovativ dhe të pazakontë diplomatik me implikimet afatgjata për të ardhmen e vendeve anëtare të këtyre pjesëve të globit dhe në tërësi për arenën globale ekonomike.

Duket se në këtë samit synohet që vendet pjesëmarrëse të kërkojnë bashkëpunim në ato që janë pikat e forta të sejcilit partner, veçanërisht pikat e forta në tregti, investime dhe zinxhirët e furnizimit, duke synuar një aleance trepalëshe me synim arritjen dhe thellimin e një bashkëpunimi më të gjerë ekonomik midis tre palëve, bazuar edhe në lidhjet e tyre ekzistuese dy dhe shumëpalëshe.

Produkti i Përgjithshëm Kombëtar i kombinuar i këtyre shteteve në vitin 2023 arriti në 23.70 trilionë dollarë, ose në më shumë se 22.3% të GDP totale botërore në një treg të kombinuar me më shumë se 2.15 miliardë banorë.

Foto nga VCG

Në fakt e tërë kjo zonë ekonomike ka një potencial shumë të madh ekonomik dhe tregtar. Në vitin 2023 tregtia Kinë – ASEAN arriti në shifrat mbi 700 miliardë dollarë, tregtia ASEAN-GCC rreth 130.7 miliardë dollar dhe tregtia Kinë – GCC, rreth 316.4 miliardë dollar.

Investimet e huaja direkte kineze në vitin 2023 në vendet e ASEAN arritën në 17.7 miliardë dollar dhe investimet e huaja direkte nga GCC në ASEAN arritën në të njëjtën periudhë në 390.2 milionë dollarë.

Pra është e dukshme se midis këtyre tre zonave të mëdha ekonomike dhe tregtare ka mundësi të mëdha për eksplorimin, zgjerimin dhe stabilizimin e zinxhirëve të furnizimit, tregtisë dhe investimeve si dhe të mundësohen operacione ekonomike, financiare, zhvillimore dhe teknologjike të përbashkëta dy dhe shumëpalëshe në fusha të tilla si energjia e pastër dhe e rinovueshme, ekonomia digjitale, automjetet elektrike, tregjet financiare, produktet dhe shërbimet hallall, zhvillimi i infrastrukturës, etj, edhe pse aktualisht ka edhe dallime dallimet strukturore dhe dallime në kuadrin rregullator në këto tregje.

Kryeministri kinez Li Qiang, që morri pjesë në takim theksoi se: “Kina është gati të forcojë harmonizimin e strategjive të zhvillimit me vendet e ASEAN-it dhe GCC-së, duke hapur vazhdimisht perspektiva të reja për zhvillim të përbashkët, në kuadër të sinergjizimit të mundësive ekonomike drejt prosperitetit të përbashkët”, që ishte edhe tema kryesore e këtij takimi.

Pikëpamja e Kinës është se: “Në botën e sotme, bashkimi i duarve për të adresuar sfidat është në vetvete një mënyrë për të krijuar mundësi, kështu që qëndrimi i përkushtuar ndaj thellimit të besimit të ndërsjellë dhe rritjes së solidaritetit mund të krijojë mundësi strategjike afatgjata dhe të arrijë zhvillim të qëndrueshëm dhe të qëndrueshëm sepse përballë rritjes së proteksionizmit dhe unilateralizmit, qëndrimi i përkushtuar ndaj një hapjeje më të madhe dhe heqjes së barrierave mund të zhbllokojë mundësi të gjera tregu dhe t’u lejojë të gjitha vendeve të përfitojnë më shumë përmes zhvillimit të përbashkët të një tregu të madh dhe të integruar”.

Foto nga Xinhua

Në fakt, bashkëpunimi miqësor midis Kinës, vendeve të ASEAN-it dhe GCC-së ka një histori të gjatë dhe rrënjë të thella dhe mbi këtë bazë, mbështetur në një themel kaq të fortë historik, bashkëpunimi trepalësh është i destinuar të sjellë arritje të reja dhe një të ardhme më të ndritur, për të krijuar dhe menaxhuar një hapësirë ​​më të gjerë për zhvillim, nivele më të larta të efikasitetit ekonomik dhe një ekosistem inovacioni më të gjallë për të tre palët.

Në këtë kuadër, Kina është e gatshme të punojë me vendet e ASEAN dhe GCC për të forcuar harmonizimin e strategjive të zhvillimit, për të thelluar integrimin rajonal, për të mbështetur me vendosmëri sistemin tregtar shumëpalësh me Organizatën Botërore të Tregtisë në thelbin e tij, për të ruajtur zinxhirët industrialë dhe të furnizimit të qëndrueshëm dhe të papenguar, dhe për të hapur vazhdimisht perspektiva të reja për zhvillim të përbashkët.

Kina prej kohësh ka synuar bashkëpunimin me vende të ndryshme të botës në rajone dhe zona të ndryshme të saj, duke ofruar shpesh edhe një seri mekanizmash bashkëpuinimi shumëpalësh.

Nga ana tjetër, iniciativat e Kinës në arenën globale mbështeten fuqimishte dhe nga arritjet e ekonomisë kineze, e cila edhe në periudhën e parë katër mujore të vitit 2025 i ka rezistuar me sukses presioneve të jashtme dhe është rritur në mënyrë të qëndrueshme, duke vazhduar prirjen pozitive të zhvillimit, duke shfaqur elasticitet të fortë përballë goditjeve të jashtme si luftërat tarifore Specifikisht, shpejtësia e rritjes së treguesve kryesorë të prodhimit dhe kërkesës së vendit ka qenë më e lartë se niveli i tërë vitit të kaluar. Totali i shitjes me pakicë të mallrave të konsumit dhe sektorit të shërbimeve u rrit përkatësisht 4.7% dhe 5.1%, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar dhe në muajin prill 2025 ndër 41 sektorët kryesorë, 80% ose 36 prej tyre shënuan rritje, të dhëna këto që pasqyrojnë vitalitetin e madh të ekonomisë kineze.

Edhe pse norma e rritjes ekonomike globale pritet të ngadalësohet në 2.4% në vitin 2025 (sipas një raporti të ditëve të fundit nga Kombet e Bashkuara), raportimet për ekonominë kineze nga ana e institucioneve ndërkombëtare si Goldman Sachs, ING Group dhe UBS, etj, tregojnë për një rritje edhe më të madhe të ekonomisë së Kinës për vitin 2025, duke e bërë ekonominë e Kinës një “sinonim të sigurisë”.

Foto nga Xinhua

Përballë barrierave të larta tarifore, tregtia e jashtme e Kinës ka ruajtur një rritje të qëndrueshme, duke treguar konkurrencë të fortë. Nga janari deri në prill, shkalla e rritjes së import-eksportit total të mallrave të Kinës u përshpejtua me 1.1 pikë përqindjeje krahasuar me tremujorin e parë dhe eksportet u rritën me 7.5% në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Prodhimi dhe shitjet e automobilave në Kinë tejkaluan 10 milionë njësi për herë të parë, ndër të cilat rritja e eksporteve të BYD shënoi 110%. Në prill, prodhimi industrial i ndërmarrjeve të mëdha shënoi rritje vjetore 6.1% dhe rritje mujore prej 0.22%. Performanca e fortë industriale ishte një kontribuues i madh në stabilitetin ekonomik, duke theksuar rimëkëmbjen e vazhdueshme të prodhimit dhe rolin në rritje të industrive në zhvillim. Sektori i shërbimeve u zgjerua gjithashtu, me Indeksin e Prodhimit të Shërbimeve që u rrit me 6.0% nga viti në vit. Kjo rritje pasqyron kërkesën e qëndrueshme në shërbimet financiare dhe të informacionit, duke sinjalizuar më tej besimin e konsumatorëve dhe të biznesit. Aktiviteti i konsumatorëve mbeti i fortë. Në prill, shitjet totale me pakicë të mallrave të konsumit arritën në 3.7 trilionë juanë (515.6 miliardë dollarë), një rritje vjetore prej 5.1%. Shifrat sugjerojnë një forcim gradual të kërkesës së brendshme, të nxitur nga mbështetja e politikave dhe përmirësimi i ndjenjës së konsumatorëve.

Në këtë kuadër duket se Kina është e përgatitur plotësisht për të përballuar sfidat e jashtme, sepse ajo është e aftë për të promovuar përmirësimin e qëndrueshëm të performancës ekonomike, duke ofruar njëkohësisht integrim transnacional, tregje të sigurta dhe modernizim të zinxhirëve globalë të furnizimit.

Burimi CGTN