Nga Dash Frashëri

Ftesën për të marrë pjesë në bashkëbisedimin me shkrimtarin Visar Zhiti, të organizuar nga “Albania Letteraria”, në bashkëpunim me Institutin Italian të Kulturës, e prita me shumë kënaqësi dhe interesim.

Visar Zhiti është një nga autorët më të vlerësuar në nivel ndërkombëtar dhe në skenën letrare aktuale shqiptare dhe prezantimi i librit të tij të fundit të botuar në Itali: “Sulle strade dell’inferno. La mia vita nel carcere di Spaç” (“Në rrugët e ferrit. Jeta ime në burgun e Spaçit”), përkthyer nga prof. Matteo Mandalà, ishte një mundësi e shkëlqyer për të njohur më thellë me poetin dikur të arrestuar nga regjimi komunist.

Titulli i librit në origjinalin shqip është “Rrugët e Ferrit”.

Shkrimtari Zhiti bashkëbisedoi me Prof. Belfjore Qose, profesoreshë e historisë së letërsisë botërore dhe Anna Lattanzi, kryeredaktore e “Albania Letteraria”.

Të pranishëm ishin botues, shkrimtarë, përkthyesë, gazetarë, bashkëvuajtës të Zhitit në burgun e Spaçit, mësues të tij, nxënës shkollash, etj.

Takimin me shkrimtarin Visar Zhiti e hapi drejtori i Institutit Italian të Kulturës, Alessandro Ruggera.

Libri i tij – tashmë i përkthyer në italisht – u shkrua kur Visar Zhiti doli nga burgu dhe kur regjimi komunist kishte rënë.

Një libër koral, ku shkrimtari përshkruan me qartësi të dhimbshme atë që ndodhi në ato dhjetë vite burg të dhimbshëm, të vuajtur pas dënimit të dhënë nga regjimi, me akuzën e propagandës kundër diktaturës. Një stilolaps i dhimbshëm nga Visari, mendimet e të cilit kthehen në poezitë e tij të konsideruara kundër regjimit, të cilat u përdorën si firmë e burgosjes së tij të detyruar.

Shkrimi i këtij libri do të thoshte të rijetonte emocionalisht ato përvoja dhe, në të njëjtën kohë, të bëheshe një zëdhënës i dhimbjes së përjetuar nga shokët e tij të burgosur, të cilët i pa të uritur, të keqtrajtuar dhe duke vdekur, duke u ndjerë plotësisht të pafuqishëm.

Shkrimet e Visarit përqafojnë totalisht elementët karakterizues të letërsisë së burgut, të lindura pikërisht nga pena e atyre që donin të tregonin atë që ndodhi me veten dhe me shumë intelektualë të kohës: regjimi i heshti me burg dhe në rastet më ekstreme me kapital ndëshkues. Pothuajse në të gjitha kompozimet e tij është evidente dhimbja e asaj që ka vuajtur dhe e asaj që ka parë dhe përkundër kësaj, autori përpiqet të lërë gjithmonë një notë pozitiviteti, sidomos përmes poezisë së tij.

Në “Në rrugët e ferrit”, shkrimi bëhet i ashpër dhe veçanërisht i hidhur, proza ​​bëhet e mprehtë në disa vende dhe ajo që vjen është dhimbja dhe padrejtësia, të shoqëruara nga një ndjenjë e thellë papërshtatshmërie. Lexuesi, me gjithë përpjekjet për të hyrë në tregim, për ta tërhequr veten në një botë të frikshme, mbetet një spektator i pafuqishëm dhe në mënyrë të pashmangshme gjykuese. Një gjykim që vjen nga lexuesi dhe që përballet me ankthin, mundimin, vuajtjen dhe pikëllimin e shkrimtarit. Nota shumë e kërkuar e pozitivitetit, gjithmonë mungon.

Një libër i fortë, një memorial me rëndësi të madhe historike, që pavarësisht përmasave të tij imponuese mund të lexohet pa u humbur në luginat e një shkrimi që herë pas here bëhet i rëndësishëm, duke mos humbur kurrë thjeshtësinë e tij elegante.

Mediat e përcollën takimin e Visar Zhitit, ashtu sikundër bëri edhe Gazeta Online “Tirana Diplomat”.

Të pranishëm ishin edhe nxënës të shkollave, të seksionit dygjuhësh shqip & italisht.

Shkrimtari Visar Zhiti nënshkroi edhe disa libra për lexuesit.

I pranishëm ishte edhe Gjergj Hani, i arrestuar dhe i burgosur në burgun e Spaçit, në moshën 16-vjeçare, bashkëvuajtës me Visar Zhitin dhe njëherazi edhe personazh i librit.

Pas rënies së regjimit komunist Gjergj Hani emigroi në Itali, ku u përfshi në mediat italiane, ndërsa aktualisht është në funksionin e sekretarit të Departamentit të Përndjekurve Politikë, pranë Partisë Demokratike.

Shkrimtari Visar Zhiti pohoi se së shpejti do të xhirohet një film, ku në epiqendër do të jetë burgu famëkeq i Spaçit, dhe aktorë figurantë mund të jenë edhe ish të burgosurit që janë gjallë.