Ti dëgjoje Bah…!

Paul Celan ishte fëmija i vetëm i një familje hebreje, prindërit e të cilit u vranë në një kamp nazist


Nga Luan Rama

Paul Celan ishte fëmija i vetëm i një familje hebre, prindërit e të cilit në vitin 1942 u çuan në një kamp nazist të shfarosjes nga ku nuk u kthyen më. Në trallisjen e madhe të kujtimeve, në vitin 1970 ai u hodh në ujërat e Senës.

Ti dëgjoje Bah…

In mémoriam për poetin Paul Celan

Ti dëgjoje Bah
Fug në sol minor
dhe pastaj shkruajte himnin tënd,
Fuga e Vdekjes për kampin e zi të shfarosjes
ku një orkestër hebrenjsh
detyrohej të luante tango
një tango për vekjen
kur njerëzit i shtynin ndërkohë drejt dhomave të gazit
një fugë me fugën që klithte për dhomat funebre
ku vetë vdekja kishte kohë që përgjonte.
Prindërit e tu shkonin duke kërkuar sytë e tu
buzët që donin t’i puthnin dhe njëherë të fundit
pa mundur t’u prekje duart tej telave me gjemba,
më kot luteshe ti fëmijë në tokën e gjelbër të Margaritës
Margaritës-Gjermani me sytë blu
nën hijen kryqit të hekurt nazist,
tymi i zi i krematorit villte kristale të hirta
etër nëpër tym
dhe nëna të mjera që ngjiteshin në qiell
Fuga jote shkruar vite më vonë
ishte një psalm i vjetër që të rëndonte plumb
brenda tij këndonin gjithë hebrejtë e botës,
askush nuk mund t’i kthente prindërit e tu,
në natën e gjatë
fuga e vdekjes të çante shpirtin
zemra jote çahej si shegë me kristale hiri,
ti luteshe natën për ta
dhe varret e hapura në qiellin e Gjermanisë,
në “in der Luft” jehonin veç këngë të vjetra jidish
nga violina të thyera që frymonin ende.
Vitet kalonin
dhe në skenat e botës ti vazhdoje të dëgjoje një toccata të Bah,
shkruaje përsëri për Fugën e Vdekjes që s’mund ta harroje,
që gjithnjë e më shumë të grishte për në botën tjetër,
të syve dhe njerëzve që s’u kthyen më
dhe kështu, një natë plot yje
më së fundi ti fluturove mbi Senë nga Ura Mirabeau
për të gjetur atë qiell të yllëzuar
ku oxhakët e vdekjes kishin heshtur tashmë
dhe nuk villnin më tymin e zi të shfarrosjes së madhe.

Kuvendi miraton projektbuxhetin 2026 dhe paketën fiskale

Kuvendi ka miratuar pas mesnate me 83 vota pro dhe 32 kundër projektbuxhetin për vitin 2026 me vlerë 8.8 miliardë…

Global 360

Kos: Shqipëria, shembulli më i mirë i fuqisë transformuese të zgjerimit

Komisionerja për Zgjerimin në Bashkimin Europian, Marta Kos shprehu sot përkushtimin për ta sjellë Shqipërinë në BE ndërsa vendi hapi…

Diplovista

Rama mbron Shqipërinë në rrugën drejt BE-së: Krimi është problem kudo, edhe Brukseli nuk është më mirë

Në një intervistë për Euronews, kryeministri Edi Rama tha se vendi i tij e meriton anëtarësimin në Bashkimin Evropian.

Gjeopolitika

SPECIALE/ Mbahet në Pekin Simpoziumi i 10-të i Nivelit të Lartë Kinë-Vendet e Europës Qendrore dhe Lindore

“Kina dhe vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore në një botë në ndryshim: zhvillim i përbashkët, e ardhme e përbashkët”.

OPED

Fatos Nano i mundi të gjithë pa e kuptuar, siç mediat nuk e kuptuan edhe pse falë tij lulëzuan!

Racional, me sens humori, si një lider i vërtetë Fatos Nano i demokratizoi të gjithë, në fund edhe kundërshtarët e…

Profil

Elisabeta Katiaj – Zëri i gruas në biznes dhe në diasporë

Si nënkryetare e Dhomës së Biznesit të Diasporës Shqiptare, Katiaj ka ndihmuar në ngritjen e një platforme të fortë për…

Masmedia

Kuvendi miraton projektbuxhetin 2026 dhe paketën fiskale

Kuvendi ka miratuar pas mesnate me 83 vota pro dhe 32 kundër projektbuxhetin për vitin 2026 me vlerë 8.8 miliardë…